De Gavioli zaal, een bezoekje aan schitterende draaiorgels!

Op deze carnavalszondag  voor de liefhebbers hier in het zuiden, een keer een ander soort blogpost.
Enkele weken geleden brachten wij met onze oude dansclub een bezoekje aan
de Gaviolizaal in Helmond waar ( waarschijnlijk nog maar korte tijd) prachtige
draaiorgels te zien zijn. Vele jaren hebben fanatieke vrijwilligers zich voor het museum
ingezet om deze traditie in ere te houden. Er is gratis toegang dus wonen jullie in de
buurt ik zou zeggen ga nog even snel kijken met je kinderen of kleinkinderen voordat de
gemeente besluit het geheel te sluiten. Dat zou zonde zijn van een echte Helmondse traditie!

Er staan verschillende in werking zijnde orgels te beginnen met de kleine buikorgels.
Dit orgel staat op een kar en Nick liet ons maar wat graag horen hoe zo'n klein orgel klinkt.
Natuurlijk mochten wij ook proberen zelf te draaien een leuke ervaring!
Op de onderste collage zie je de blaasbalg die vaak onderin een orgel goed zitten.
De orgelboeken zien er prachtig uit, zelfs het apparaat om zo'n boek te maken kun je er
bekijken. ( zie foto tweede collage rechts onder)

Vroeger werden de orgelboeken in fabrieken. per stuk met de hand gemaakt.

De oorsprong van de draaiorgels ligt vermoedelijk in Italië. De Italiaan Ludovico Gavioli
begon omstreeks 1850 in Parijs met het vervaardigen van kleine straatorgels die zo succesvol waren dat
hij als de vader van het moderne draaiorgel beschouwd kan worden.

De grotere orgels hebben ieder een eigen prachtig geluid, een van de kleinere grote orgels in Helmond
heet  De Blauwe Trom

Een draaiorgel is een automatisch spelend pijporgel. Naast orgelpijpen kan een draaiorgel ook andere instrumenten hebben, bijvoorbeeld slagwerk. Dit kunnen jullie goed zien op de onderste collage van het mooie orgel "De grote Gaudin" dat in Helmond staat.

De pijpen van een draaiorgel zijn meestal van hout, een enkele keer van metaal en soms ook van zink.
De pijpen worden van lucht ( bij orgels spreek je dan van "wind") voorzien van een blaasbalg.
Het draaiorgel is verwant met andere pijporgels, met als grootste verschil dat andere pijporgels door mensenhanden en - voeten worden bediend en het draaiorgel door een bewegend muziekpatroon, meestal een kartonnen draaiorgelboek. De eerste draaiorgels werkten met een houten cilinder met daarop metalen pinnen en bruggen voor de aansturing van ventielen.

Een ander fraai orgel in Helmond is voorzien van prachtige handgeschilderde afbeeldingen.
Dat orgel heet "het Mortier".

In 1892 kreeg de Frans-Italiaanse orgelbouwer Gavioli een patent voor het kartonnen orgelboek. Dit systeem werd later gevolgd door papieren of kartonnen rollen. Gavioli's patent maakte gebruik van lamellen (toetsen) die door de gaten in het orgelboek naar boven kwamen en zo kleine ventielen openden om onderdelen van het orgel aan te sturen. Duitse fabrieken ontwikkelden rond 1900 alternatieve systemen om Gavioli's patent te omzeilen. Deze systemen waren gebaseerd op het principe van ontluchting door de gaten in het boek, en de mechanische toetsen waren niet meer nodig. Alle oude draaiorgels werken volgens een van deze systemen.

Even nog een kijkje van achter het Mortier orgel richting de grote Gaudin

Verder is er in de Gaviolizaal ook een hele interessante collectie speeldozen, mondharmonica's en accordeons te zien, ze komen allemaal uit een prive collectie.
De patronen op de accordeon zijn prachtig kijk maar...

Natuurlijk spreken mooie oude affiches mij als scrapper ook aan.

Mooi zijn ook de afbeeldingen bij de oude speeldozen.

Tenslotte een kijkje in de vitrine en daar lag tussen de mondharmonica's een instrument dat mij als juf ook aan trok, wat vinden jullie van Jan Klaasen op een "Allemans-instrument"!

Dit was weer even een ander soort blogpost met een stukje geschiedenis.

Ik hoop dat jullie dit ook leuk vonden om te lezen en te bekijken.
Wij hebben er van genoten!
Alle mensen die nog carnaval gaan vieren, een hele gezellige carnaval gewenst en iedereen die
gewoon lekker van vakantie gaat genieten, fijne vakantie!